-НАУЧНЫЙ РЕЦЕНЗИРУЕМЫЙ ЕЖЕГОДНИК-
ЛАТЫШИ И БЕЛОРУСЫ: ВМЕСТЕ СКВОЗЬ ВЕКА
Латыши и белорусы: вместе сквозь века
Выпуск 4
Философия и культура / Philosophy and culture
Сайганова В.
Беларусь и Латвия: образование в условиях глобальных вызовов постписьменной цивилизации
Sajganava V.
Belarus and Latvia: Education in the Global challengesof Post-written culture
У артыкуле даецца характарыстыка адукацыі як атрыбута існавання чалавека ў культуры. Выдзяляюцца глабальныя культурныя стадыі ў развіцці адукацыі. Экспліцыравана праблема функцыянальнага статусу адукацыі ў сучасных Латвіі і Беларусі ва ўмовах пошуку адказаў на выклікі постпісьмовай культуры.
С. 4-7
This article the education like an attribute of human existence in culture is devoted. The global cultural stages in development of education have been singled out. The problem of functional status of education in modern society of Latvia and Belarus and search for answers to the challenges of post-written culture has been made explicit.
P. 4-7
История / History
Яковлев А.
Двина - Дзвіна - Daugava
Yakauleu A.
Dvina - Dzvina - Daugava
У артыкуле разглядаецца роля ракі Заходняя Дзвіна (Даўгава) ў сацыяльна-эканамічным жыцці Віцебшчыны ХІХ – першай трэці ХХ ст. Адлюстравана значэнне рачнога шляху ў ажыццяўленні гандлёвых зносін з Прыбалтыйскімі губерніямі, а пазней з Латвійскай Рэспублікай. Прыведены дадзеныя аб аб’ёмах перавазімых грузаў. Напрыканцы аўтар аналізуе прычыны заняпаду ролі Заходняй Дзвіны як транспартнай артэрыі, якія звязвае з развіццём чыгункі і набыццём ракой статуса прыроднай мяжы паміж савецкай дзяржавай і буржуазнымі Польшчай і Латвіяй.
С. 8-15
In article the role of the river Western Dvina (Daugava) in social and economic life of Vitebshchina in XIX – first third of the XX century is considered. Value of a river way in implementation of trade relations with Baltic provinces and later with the Republic of Latvia is displayed. Information on volumes of the transported freights is provided. In summary the author analyzes the reasons of decline a role of the river Western Dvina as a transport artery wich connects with development of the railroad and acquisition by the river got the status of natural border between the Soviet state and bourgeois Poland and Latvia.
P. 8-15
Карпекін К.
Латышская праваслаўная абшчына мястэчка Лёзна ў 1917 - пачатку 1930-х гг.
Karpekin K.
The Latvian orthodox community of Liozno in 1917 – the beginning of 1930th
Статья посвящена деятельности латышской православной общины м. Лиозно в условиях советской религиозной политики. Данная община возникла примерно в середине 1880-х гг. и была единственной самостоятельной общиной, все члены которой являлись латышами и придерживались православного вероисповедания. На протяжении 1920-х гг. в условиях раскола, произошедшего внутри православной церкви, в зависимости от позиций тех или иных священников латышская община постоянно меняла ориентиры. Достаточно сложно складывались её отношения с русской православной общиной местечка. Причинами для конфликтов являлись имущественные вопросы и борьба между священниками за лидерство. Община была ликвидирована в начале 1930-х гг. в результате одной из антирелигиозных кампаний, проводившихся в БССР.
С. 15-22
The article of the Latvian orthodox community of Liozno in the conditions of the Soviet religious policy is devoted. This community has arisen approximately in the middle of 1880th when it was the unique independent community, all members of which was Latvians and adhered to orthodox religion. Throughout 1920th in the conditions of the split which has occurred in Orthodox Church, depending on positions of different priests the Latvian community constantly changed reference points. A relation with Russian orthodox community of a place was difficult. The property questions and struggle between priests for leadership were the reasons for conflicts. The community has been liquidated in the early 1930th as a result of one of the antireligious campaigns in BSSR.
P. 15-22
Голубев В.
Деятельность С. Булак-Балаховича (1919-1920 гг.)
Holubeu V.
S. Bulak-Balakhovich’s activity (1919−1920)
У артыкуле разглядаюцца асабістыя характарыстыкі і дзейнасць С. Булак-Балаховіча з 1919 па 1920 гг. Апісваецца яго ваенная дзейнасць у складзе белай арміі, ваенным фарміраванні Беларускай Народнай Рэспублікі, а таксама ў польскіх узброеных сілах. Аналізуюцца спробы ўдзельнічаць у стварэнні беларускай дзяржаўнасці па-за бальшавіцкім кантэкстам.
С. 22-29
The article deals with the personal characteristics and activities of S. Bulak-Balakhovich from 1919 to 1920.It describes its military activities as part of the White Army, the military formation of the Belarusian National Republic, as well as the Polish armed forces. It analyzes the attempts to participate in the creation of the Belarusian statehood outside the context of the Bolshevik.
P. 22-29
Агеенко Т.
Центральное бюро латышских секций при ЦК КП(б)Б в документах Национального архива Республики Беларусь
Aheyenka T.
The Central Bureau of the Latvian sections at the Central Committeeof KP(b)B in documents of National archive of the Republic of Belarus
У артыкуле на падставе дакументаў Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь разглядаюцца некаторыя аспекты дзейнасці Цэнтральнага бюро латышскіх секцый пры ЦК КП(б)Б у 1924–1929 гг. Прыведзены задачы і мэты яго стварэння, асноўныя накірункі дзейнасці, праблемы, з якімі сутыкалася латбюро ў сваёй працы, а таксама ўвогуле закранаюцца пытанні адносін савецкай улады да працы сярод нацыянальных меншасцяў.
С. 30-35
The article deals with documents of the National Archives of the Republic of Belarus and considers some aspects of the Latvian Central Bureau of sections under the Central Committee of the Communist Party (Bolsheviks) of Belarus in 1924−1929. Presents the goals and objectives of its establishment, the main activities, and challenges faced latbureau in their work, and generally address issues regarding the Soviet authorities to work among the national minorities.
P. 30-35
Кузнецова Т.
Белорусы в информационном пространстве Латвии 20-30-х годов ХХ века: М. Скуениекс "Латвия. Страна и жители" (M. Skujenieks "Latvija. Zeme un iedzīvotāji")
Kuznecova T.
Belorusians in information community of Latvia in 20th−30th yearsof the XX century: M. Skujenieks “Latvia. Country and residents”(M. Skujenieks "Latvija. Zeme un iedzīvotāji")
У артыкуле разглядаюцца ўспрыманне і ўяўленні пра беларусаў у латвійскім грамадстве 1920−30-х гг. на падставе кнігі Маргерса Скуніекса “Латвія. Краіна і жыхары” (1920, 1922, 1927). Аналіз названай працы М. Скуніекса дазваляе зрабіць выснову, што ў той час беларусы не ўспрымаліся ў Латвіі як асобная самастойная этнічная група.
С. 35-40
In article the ideas of the Belarusians transmitted the society in Latvia in the 1920th and 1930th are revealed on the basis of M. Skujenieks book "Latvija. Zeme un iedzīvotāji" (1920, 1922, 1927). The analysis of M. Skujenieks’s work shows that Belarusians were not perceived as an original ethnical group in Latvia.
P. 35-40
Казачёнок К.
Второй Всебелорусский конгресс латышских крестьяни рабочих: подготовка, ход, итоги
Kazachonak K.
The Second All-Belorusian congress of Latvian peasants andworkers: preparation, program, results
У артыкуле разглядаецца падрыхтоўка, праца і вынікі Другога Усебеларускага кангрэса працоўных і сялян латышоў, які адбыўся 24−26 лістапада 1929 г. у Мінску. Як крыніцы для разгляду гісторыі кангрэса выкарыстаны паведамленні консула Латвіі ў Віцебску, матэрыялы Латышскага бюро пры КП(б)Б, а таксама паведамленні тагачаснай латышскай прэсы СССР, што дае магчымасць усебакова паглядзець на гісторыю падзеі. Гісторыя правядзення латышскага кангрэса з’яўляцца маленькім сведчаннем аб складаным перыядзе беларускай гісторыі часоў калектывізацыі сельскай гаспадаркі.
С. 41-49
The article observes the preparation, the process and the results of the Second All-Belarusian Congress of Latvian workers and peasants, which took place on 24−26 November 1929 in Minsk. Reports of Latvian Council in Viсebsk, archive documents of the Latvian bureau and Soviet Latvian press-reports are used as a source, which all together offers an opportunity to take a comprehensive look at the history of the event. The history of the Latvian Congress is a little evidence of the difficult period in Belarusian history, when the forced collectivization of agriculture was carried out.
P. 41-49
Пушкин И.
Латышская партийная элита Могилёвщины в предвоенные годы
Pushkin I.
Latvian party elite of Mogilev region in prewar years
У артыкуле прааналізавана інфармацыя аб складзе членаў камуністычнай партыі латышскай нацыянальнасці ў Магілёўскай вобласці БССР у перадваенныя гады і іх біяграфічныя дадзеныя. Зроблены вывад аб статусе латышоў ва ўсходняй частцы Беларусі і крытэрыях кадравага адбору для магчымага іх удзелу ў саветызацыі насельніцтва створанай Латвійскай ССР.
С. 49-58
The article analyzes the information about the membership and bibliographic data of the Latvian nationality members of the Communist Party in Mogilev region of the BSSR in prewar years. The conclusion about the status of the Latvians in the eastern part of Belarus and personnel selection criteria for their potential participation in the sovietization of the population of the established Latvian SSR is made.
P. 49-58
Каралёў М.
Латышы на беларускіх землях: беларуская гістарыяграфія пытання
Karaliou M.
Latvians on the belarusian lands: the Belarusian historiographyof question
В статье рассматривается два периода белорусской историографии латышского вопроса: советский и современный. Первый представлен работами 1920-х – первой половины 1930-х гг. Это воспоминания партийцев об установлении советской власти и роли латышей-большевиков и латышских стрелков в этом деле, а также работы, изданные латышским сектором АН БССР. На современном этапе изучение положения латышей на белорусских землях происходит преимущественно в русле общих исследований, посвящённых национальным меньшинствам, однако опубликовано ряд работ, где главным объектом выступают именно латыши.
С. 58-62
In article two periods of the Belarusian historiography of the Latvian question are considered: Soviet and modern. First consists of works of the 1920th – the first half of the 1930th. These are memories of Party members about establishment of the Soviet power and a role of Latvian Bolsheviks and Latvian Shooters in this, and also the works published by the Latvian sector of AN of BSSR. At the modern stage studying of a question of Latvians on the Belarusian lands mainly in line with the general researches devoted to ethnic minorities is conducted, however is published some works where as the main object Latvians act.
P. 58-62
Архивы и воспоминания / Archives and memories
Екабсонс Э.
Консульство Латвии в Витебске в 1925-1932 гг.: взгляд на деятельность
Jekabsons E.
Consulate of Latvia in Vitebsk in 1925−1932: view of activity
У першай частцы публікацыі прыведзены кароткі нарыс дзейнасці консульства Латвійскай Рэспублікі ў Віцебску ў 1925−1932 гг. У другой частцы прыведзены паведамленні і справаздачы супрацоўнікаў віцебскага консульства свайму кіраўніцтву ў Латвіі, якія ў значнай ступені адлюстроўваюць падзеі, што адбываліся ў савецкай дзяржаве ў акрэслены перыяд. Дадзеныя дакументы з фондаў Архіва Гувераўскага інстытута Стэнфардскага ўніверсітэта і Латвійскага нацыянальнага гістарычнага архіва ўпершыню публікуюцца ў Беларусі.
С. 63-74
In first part of the publication the short analysis of activity of consulate of the Republic of Latvia in Vitebsk in 1925-1932 is given. In second part are communications and reports of employees of consulate in Vitebsk to administration in Latvia about events which occurred in the Soviet state during this period are given. These documents from funds of Hoover Institute Archives of Stanford University and the Latvian national historical Archive are for the first time published in Belarus.
P. 63-74
Кугелев М.
Встречи с "латвиешами": воспоминания
Kugelev M.
Meetings with “latvieshami”: memoris
Прыведзены ўспаміны Меера Сіманавіча Кугелева, запісаныя ім самім і звязаныя з латышамі. Успаміны ахопліваюць перыяд 1930-х гг., а таксама першыя пасляваенныя дзесяцігоддзі.
С. 74-77
Meyer Simanavich Kugelev's memoirs that are written down by him and connected with Latvians are given. Memoirs cover the period of the 1930th, and also the first post-war decades.
P. 74-77
Взаимодействие на современном этапе /
Interaction at the present stage
Лин Д.
Миграционный обмен между Латвией и Беларусью в постсоветский период
Lin D.
Migration exchange between Latvia and Belarus in post-soviet period
Выкарыстоўваючы шырокія статыстычныя дадзеныя, у тым ліку матэрыялы перапісу насельніцтва, даследуецца пытанне аб міграцыйным абмене паміж Латвіяй і Беларуссю ў постсавецкі перыяд. Зроблены высновы наконт дынамікі сальда міграцыі ў Беларусь, а таксама шэрагу адносных паказчыкаў міграцыйнага абмену паміж рэспублікамі (каэфіцыент выніковасці, месца сальда ў міграцыйным абмене), якія маюць двухстадыйны характар, што тлумачыцца цыклічнымі зменамі інтэнсіўнасці сіл «прыцягвання – адштурхоўвання». Ажыццяўлена градацыя ўсіх рэспублік па ўзроўні сумарнага сальда міграцыі ў Рэспубліку Беларусь. Устаноўлена, што вызначальнай у гэтай градацыі з’яўляецца доля беларусаў, якія пражывалі ў рэспубліках да моманту распаду Савецкага Саюза.
С. 78-85
We study the question of migration exchange between Latvia and Belarus in post-Soviet period using extensive statistical data, including censuses of population. It has been found that the dynamics of migration balance in Belarus, as well as the number of relative indices of the migration exchange (the success rate, the percentage of the balance in migration exchange) between the republics are of two-stage character, which is explained by cyclical changes in the intensity of forces «pull – push». We carried the gradation of all the republics in terms of total migration balance to the Republic of Belarus. It has been found that the proportion of Belarusians who lived in the republics at the time of the collapse of the Soviet Union is conclusive.
P. 78-85
Некрасова Т.
Возможности этнокультурного основания анимационной деятельности в обеспечении трансграничного Латвия−Беларусь туристического продукта
Niakrasava T.
Possibilities of the ethno cultural basis of animation activityin providing cross-border Latvia−Belarus of the tourist product
У артыкуле разглядаецца паняцце турыстычнага прадукту як састаўной часткі тура і эканамічнай адзінкі, значэнне анімацыйнай дзейнасці ў сучаснай індустрыі этнакультурнага турызму. Аналізуюцца магчымасці рэалізацыі турыстычнага вольнага часу для распаўсюджвання гісторыка-культурных каштоўнасцяў сродкамі турыстычнай анімацыі, якія магчыма разглядаць як адзін са шляхоў рэалізацыі этнакультурнага патэнцыялу тэрыторыі памежжа Латвія-Беларусь.
С. 85-89
In article the concept of a tourist product as component and economic unit, value of animation activity in the modern industry of ethno cultural tourism is considered. Possibilities of realization of tourist leisure for distribution of cultural historical values on means of tourist animation which can be considered as one of the way for realization of ethno cultural potential of the territory cross border Latvia-Belarus are analyzed.
P. 85-89
Беницевич Е.
Взаимодействие Беларуси и Латвии на современном этапе
Bienicevich Y.
Interaction of Belarus and Latvia at the present stage
У артыкуле разглядаюцца асноўныя накірункі ўзаемаадносін Рэспублікі Беларусь і Латвійскай Рэспублікі за апошнія два дзесяцігоддзі. Прыведзены дадзеныя па інтэнсіўнасці міждзяржаўных кантактаў на розных узроўнях, аб валавым таваразвароце, а таксама пра галоўныя сумесныя праекты, якія рэалізуюцца бакамі ў розных галінах сацыяльна-эканамічнага жыцця.
С. 90-95
The article deals with the main directions of relationship of the Republic of Belarus and the Republic of Latvia in last two decades. Information about intensity of interstate contacts in various levels are given, about gross commodity turnover, and also about main the joint projects realized by the parties in various areas of social and economic life.
P. 90-95