-НАУЧНЫЙ РЕЦЕНЗИРУЕМЫЙ ЕЖЕГОДНИК-
ЛАТЫШИ И БЕЛОРУСЫ: ВМЕСТЕ СКВОЗЬ ВЕКА
Латыши и белорусы: вместе сквозь века
Выпуск 11
История / History
Герберг А.
Лютеранское вероисповедание среди латышского населения в Витебском регионе
Herberh A.
Lutheranism among the Latvians in the Viciebsk region
Артыкул прысвечаны пытанням распаўсюджвання лютэранства на беларускіх землях, у прыватнасці ў Віцебскім Падзвінні. Аўтарам падкрэсліваецца роля Балтыйскага рэгіёну і латышскіх каланістаў-перасяленцаў у развіцці гэтага працэсу ў другой палове ХІХ ст. Дэталёвая ўвага надаецца двум буйным лютэранскім цэнтрам – віцебскай і полацкай кірхам – іх гісторыі, архітэктурным асаблівасцям і лёсу.
Ключавыя словы: канфесіі на Беларусі, лютэранства, латышы, Віцебск, касцёл Божай Маці Шкаплернай, піярскі калегіум, віцебская кірха, полацкая кірха.
С. 4-18
The article is about Lutheranism in Belarusian lands, and in particular, in Viciebsk Padzvinya. The author emphasizes the role of the Baltic region and Latvian settlers-colonists in the development of this process in the second half of the 19th century. Detailed attention is paid to two large Lutheran centers such as Viciebsk and Polatsk Kirkhas, their history, architectural features and fate.
Keywords: religious traditions in Belarus, Lutheranism, Latvians, Viciebsk, Church of the Mother of God Shkaplernaya, Piarum Collegium, Viciebsk Kirkha, Polаtsk Kirkha.
P. 4-18
Карпекін K.
Латышскі род Стырна на Лёзненшчыне ў 1870-я – 1930-я гг.
Karpekin K.
The Latvian Styrna family in the Liozna district in the 1870-1930s
В статье на основе документов Национального исторического архива Беларуси и Государственного архива Витебской области рассмотрена история латышского рода Стырно – от момента переселения его пред-ставителей на Лиозненщину в 1870-е гг. до периода репрессий 1930-х гг., в значительной степени затронувших латышских крестьян. Основное внимание уделено направлениям расселения представителей данного семейства в регионе, их быту и процессу раскулачивания.
Ключевые слова: Альхимково, Бржезово, Кулятино, Лиозненщина, Матушёво, Михалиново, переселение, повседневность, раскулачивание, репрессии, Сиговка, Стырно.
С. 19-34
The article on the basis of documents of the National Historical Archive of Belarus and the State Archive of the Viciebsk region the history of the Latvian Styrna family is considered (from the movement of its members to the Lioznenshchyna in 1870s until the period of repression of the 1930s such as other largely affected Latvian peasants). The main attention is paid to the ways of settlement of family members in the region, their daily life and the process of dispossession.
Keywords: Alkhimkava, Brzezova, Kuliacina, Lioznienshchyna, Matushova, Mikhalinava, moving, daily life, dispossession, repression, Sigauka, Styrna.
P. 19-34
Каралёў M.
Латышская дзіцячая камуна ў Віцебску (1919 – 1930-я гг.)
Karaliou M.
Latvian children's commune in Viciebsk (1919-1930s)
В широком смысле статья посвящена государственной политике по решению проблем с беспризорностью и безнадзорностью в первые десятилетия советской власти. Автор на основании обследований 1919, 1924, 1926 и 1932 гг. анализирует обстоятельства функционирования в Витебске единственного в БССР латышского детского дома. Показаны условия проживания детей, их социально-демографические характеристики, организация воспитательной работы. В заключении делается вывод о влиянии проводимой большевиками национальной политики на судьбу латышского детского дома.
Ключавыя словы: Витебск, БССР, латыши, детский дом, детская коммуна, беспризорники, национальная политика.
С. 35-48
In a broad sense the article is devoted to public policy to solve problems with child homelessness and neglect in the first decades of Soviet power. The author based on surveys of 1919, 1924, 1926 and 1932, analyzes the function of the orphanage in Viciebsk which was one Latvian in the BSSR. The conditions of children's residence, their socio-demographic characteristics, and organization of educational work are shown. The influence of the national policy pursued by the Bolsheviks on the fate of the Latvian orphanage concludes.
Keywords: Viciebsk, BSSR, Latvians, orphanage, children's commune, child homelessness, national policy.
P. 35-48
Пушкін І.
Кадравы актыў латышскага насельніцтва Магілёўшчыны на першым этапе савецкай мадэрнізацыі
Pushkin І.
Personnel assets of the Latvians of the Mahilioŭ region at the first stage of Soviet modernization
В статье на основе документов из могилёвских государственных архивов раскрыто социально-экономическое положение латышского населения на Могилёвщине. Особое внимание уделено кадровому активу из латышей, который использовался большевиками в 1920-е гг. Названы имена и, по возможности, краткая информация о тех, кто принял непосредственное участие в общественно-политической жизни на первом этапе советской модернизации Могилевщины.
Ключевые слова: латыши, кадры, БССР, Могилёвская область, советская модернизация, большевики.
С. 49-55
The article based on documents from the Mahilioŭ state archives and reveals the socio-economic situation of the Latvians in the Mahilioŭ region. The main attention is paid to the personnel asset from Latvians, which were used by the Bolsheviks in the 1920s. Names, brief information about those who took a direct part in socio-political life at the first stage of the Soviet modernization of the Mahilioŭ region were named.
Keywords: Latvians, personnel assets, BSSR, Mahilioŭ region, Soviet modernization, Bolsheviks.
P. 49-55
Буевич Т.
Общее состояние латышской кооперации и сельского хозяйства в 1924–1930 гг. (обзор на основе документов Витебского, Оршанского и Полоцкого окружных комитетов КП(б)Б)
Buyevich Т.
The overall state of Latvian cooperation and agriculture in 1924–1930 (review based on documents of the Viciebsk, Orsha and Polatsk district committees of the Communist Party)
Аўтар раскрывае прычыны, па якіх латышы ў 1920-я гг. у БССР атрымалі статус “нацменшасці”, што дазволіла ім мець нацыянальныя структуры для абароны сваіх правоў. Аднак наяўнасць гэтых структур не прывяла да з’яўлення самастойных архіўных комплексаў. Інфармацыя пра гісторыю латышоў адклалася ў складзе іншых фондаў, у прыватнасці, Віцебскага, Аршанскага і Полацкага акружкомаў КП(б)Б. У артыкуле дадзены агляд інфармацыі з гэтых фондаў, якая характарызуе развіццё латышскай кааперацыі і сельскай гаспадаркі ў рэгіёне.
Ключавыя словы: латышы, статыстыка, нацменшасць, Віцебская акруга, Аршанская акруга, Полацкая, акруга, кааперацыя, сельская гаспадарка, нэп.
С. 56-71
The author reveals the reasons why the Latvians in the 1920s. in the BSSR received the status of “national minority” which allowed them to have national structures to protect their rights. However, the presence of these structures did not lead to the independent archival complexes emerging. Information about the history of the Latvians was a part of other funds, and in particular, the Viciebsk, Orsha and Polotsk district committees of the CP(b)B. An overview from these funds, which characterizes the development of Latvian cooperation and agriculture in article is presented.
Keywords: Latvians, statistics, national minority, Viciebsk district, Orsha district, Polаtsk district, cooperation, agriculture, new economic policy (NEP).
P. 56-71
Ціхаміраў A.
Тэатры Латвіі і Беларусі на фестывалі “Балтыйская тэатральная вясна-92” у Гродне
Tsikhamirau A.
Theaters of Latvia and Belarus at the festival “Baltic Theater Spring-92” in Hrodna
В статье на основе опубликованных источников анализируется проведение девятого международного театрального фестиваля «Балтийская театральная весна-92» в Гродно 18–24 апреля 1992 г. Особое внимание уделяется участию театров из Латвии и Беларуси. Отмечаются характерные особенности спектаклей и отзывы на них со стороны критики. Делается вывод о кризисе формата театральных фестивалей в этот период, связанном с общественной и экономической ситуацией.
Ключевые слова: театр, культурное сотрудничество, Беларусь, Латвия, Гродно, «Балтийская театральная весна».
С. 72-84
Based on published sources, the article analyzes the ninth international theater festival “Baltic Theater Spring-92” in Hrodna on April 18-24, 1992. Particular attention is paid to the participation of theaters from Latvia and Belarus. The article notes the characteristic features of the performances, reviews of them by critics. The conclusion sums up the crisis of the format of theater festivals during this period, which is associated with the socio-economic situation.
Keywords: theater, cultural cooperation, Belarus, Latvia, Hrodna, “Baltic Theater Spring”.
P. 72-84
Архивы и воспоминания / Archives and memories
М. Жидельс. Распад католико-апостольской секты в латышских колониях
M. Zhidels. The collapse of the Catholic-apostolic sect in the Latvian colonies
Публікацыя ўяўляе сабой пераклад часткі нарысу М. Жыдэльса пра паўстанне ў латышскіх калоніях абшчын католіка-апостальскай царквы. Асаблівая ўвага сканцэнтравана на яе дзейнасці на Магілёўшчыне ў Пятровічах/Латрошчы. Таксама прыведзена фінальная частка нарысу, дзе распавядаецца пра лёсы гэтых абшчын у СССР. У каментарах пададзены звесткі, якія павінны аблегчыць разуменне аўтарскага тэксту.
Ключавыя словы: канфесіі на Беларусі, католіка-апостальская царква, латышы, Магілёўшчына, Латрошча.
С. 85-91
The publication is a translation of part of the essay by M. Zhidels about the rising of the communities of the Catholic-apostolic Church in the Latvian colonies. The main attention is focused on its activities in the Mahilioŭ region such as Piatrovichy/Latroshcha. Also the final part of the essay tells about the fate of these communities in the USSR. The comments provide information that should facilitate the understanding of the author's text.
Keywords: eligious tradition in Belarus, Catholic-apostolic Church, Latvians, Mahilioŭ region, Latroshcha.
P. 85-91
Жвагиня И.
Как я мысленно попала в Вацлавово (мои исследования родословной)
Žvagiņa І.
How I mentally got to Vaclavova (my family tree research)
У дадзеным эсэ аўтар распавядае, якімі шляхамі і з якіх крыніц атрымоўвалася збіраць інфармацыю аб гісторыі ўласнай сям’і. На аснове сабраных звестак і апавяданняў родных паказана як знешнія абставіны сталіся прычынамі міграцыі Круміньскага адгалінавання сваякоў з Крустпілса ў беларускую Піліпаўку, а затым у Калугу.
Ключевые слова: генеалогія, Круміньш, латышы, міграцыя, Латвія, Беларусь, Крустпілс, Піліпаўка, Вацлавова.
С. 92-102
In this essay the author is talking of the ways and sources that he managed to collect information about the history of his own family. Based on the collected materials and relatives' stories which showed how external circumstances caused the Krumins branch relatives to move from Krustpils to the Belarusian Pilipauka and then to Kaluga.
Keywords: genealogy, Krumins (Krūmiņš), Latvians, migration, Latvia, Belarus, Krustspils, Pilipauka, Vaclavova.
P. 92-102